Rewolta nadworna w 1876 roku: Zmienne losy Iranu pod rządami Naser ad-Dina Szacha

Rewolucja przemysłowa przekształcała Europę, a Imperium Brytyjskie rozciągało swoje wpływy na Bliski Wschód. W tym samym czasie Iran stał przed wyzwaniami transformacji wewnętrznej i naciskiem ze strony mocarstw europejskich. Pod rządami Naser ad-Dina Szacha, który objął tron w 1848 roku, Persja zmagała się z modernizacją państwa i reformą społeczną.

Naser ad-Din Szaha dążył do umocnienia pozycji Iranu na arenie międzynarodowej. W tym celu zainicjował szereg modernizacji wojskowych, kupując sprzęt od Europejczyków. Utworzył również nowe ministerstwa, takie jak Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Ministerstwo Wojny, aby usprawnić administrację.

Jednak jego ambitne plany napotkały opór ze strony konserwatywnych elit irańskich, które obawiały się utraty władzy i wpływu. Szczególnie silny sprzeciw wzbudziła próba wprowadzenia reform w armii, która dotychczas była dominowana przez tradycyjne oddziały Qizilbaşów.

Ten niepokój doprowadził do wybuchu Rewolty nadwornej w 1876 roku, zwanej również “Rebelią ubogich”.

Przyczyny Rewolty Nadwornej

Przebieg Rewolty Nadwornej

Rewolta wybuchła w Teheranie, gdzie grupa konserwatywnych duchownych, arystokratów i wojskowych zebrała się przeciwko reformom Naser ad-Dina Szacha. Buntownicy zaatakowali pałac królewski i zmusili szacha do ucieczki.

Na krótko Iran znalazł się w chaosie politycznym. Rząd tymczasowy, utworzony przez rewolucjonistów, usiłował cofnąć reformy wprowadzone przez szacha, ale jego władza była krucha.

Naser ad-Din Szaha udał się do rosyjskiego ambasadora w Teheranie i zażądał pomocy wojskowej. Rosja, widząc szansę na zwiększenie swojego wpływu w Iranie, wysłała niewielki oddział żołnierzy, którzy pomogli przywrócić władzę szachowi.

Skutki Rewolty Nadwornej

• Osłabienie pozycji Naser ad-Dina Szacha: Chociaż Szahowi udało się powrócić do władzy, jego autorytet został nadszarpnięty.
• Wzrost wpływów Rosji w Iranie: Interwencja wojskowa Rosji utorowała drogę do zwiększenia jej politycznego i ekonomicznego wpływu w Iranie.
• Zwrot w kierunku konserwatyzmu: Rewolta nadworna doprowadziła do spowolnienia tempa reform w Iranie.

Rewolta nadworna w 1876 roku była ważnym momentem zwrotnym w historii Iranu. Okazała się ona klęską dla Naser ad-Dina Szacha i jego ambitnych planów modernizacji kraju, ale jednocześnie zapoczątkowała okres intensywnej walki o wpływy między Rosją a Wielką Brytanią.

Iran znalazł się w trudnym położeniu, uwikłanym w spór mocarstw kolonialnych.